Wegańska kutia bezpszenna lub bezglutenowa, bez cukru, bez nabiału

Kutia to potrawa, która w wielu rejonach Polski nieodłącznie kojarzy się z wigilią świąt Bożego Narodzenia. Tradycyjnie robiono ją na bazie ziaren pszenicy, ewentualnie na jęczmiennym pęczaku. A kutia bezglutenowa? Czy to wyzwanie?

Wigilijna kutia

Kutia jest tradycyjnym wigilijnym daniem zwłaszcza na wschodzie Europy. Wiąże się to z panującymi tam ściśle określonymi zasadami przygotowania kolacji poprzedzającej święta Bożego Narodzenia. Nie jedzono podczas niej mięsa i dlatego nazywana była postną, ale stół wigilijny uginał się od tylu pyszności, że na pewno nikt nie odchodził głodny od stołu! Ważnym przesłaniem przygotowania dań było to, że na kolacyjnym stole powinny znaleźć się przedstawiciele możliwie wielu darów natury. Wiązało się to z wiarą, że jeśli pokosztuje się przynajmniej 12 dań to następny rok będzie dostatni.

Symbole kolacji wigilijnej

Przekazywana przez pokolenia rodzinna tradycja nakazywała, aby podczas Wigilii zjeść ryby, barszcz, potrawę z makiem, z orzechami, ze zbożem, z miodem i suszone owoce. Kutia podawana pod koniec kolacji była jej słodkim zwieńczeniem. Symbolizowała dobrobyt, ponieważ była bogata w różne składniki, których zjedzenie daje kojące uczucie sytości. Była pełna odżywczych orzechów, w tym orzechów włoskich i orzechów laskowych, słodkich suszonych owoców, maku i miodu. Na podobnej zasadzie powstaje kutia bezglutenowa.

Tradycyjna kutia składniki

Tradycyjna kutia bazowała na ugotowanym do miękkości pęczaku pszennym czy ewentualnie pęczaku jeczmiennym. Kutia bezglutenowa natomiast powstaje na bazie zbóż bezglutenowych. Następnym ważnym składnikiem jest zmielony mak ugotowany wcześniej lub przynajmniej zalany gorącą wodą i pozostawiony w niej, aż przestygnie. Zarówno kutia pszenna jak i kutia bezglutenowa muszą być słodkie. To zadanie bakalii, a jeśli nie wystarczy takiej słodyczy - dodaj miód.

Na jakiej bazie powstaje kutia bezglutenowa?

Kutia bezglutenowa powstaje na bazie zbóż nie zawierających glutenu. Pyszna bezglutenowa kutia udaje się z dodatkiem okrągłego brązowego ryżu. Po odmierzeniu odpowiedniej ilości brązowego ryżu trzeba go zalać zimną woda, zagotować, dodać szczyptę soli, a następnie gotować pod przykryciem około 40 minut. Aby powstała aksamitna w teksturze kutia bezglutenowa , można ugotować również kaszę jaglaną. Kutia bezglutenowa z kaszą jaglaną jest delikatniejsza w smaku, niż kutia bezglutenowa na bazie brązowego ryżu. Kaszę jaglaną gotuje się około 25 minut.

Ważne bakalie

Zarówno kutia pszenna jak i kutia bezglutenowa powinny mieć dużo bakalii. Rodzinne siekanie bakalii jest dobrą okazją do serdecznych rozmów. Jeśli chcemy, aby kutia bezglutenowa składała się typowo polskich bakalii, powinno być w niej dużo orzechów włoskich i orzechów laskowych. Posiekane orzechy takie jak orzechy włoskie i posiekane suszone owoce takie jak: suszone morele, figi, daktyle, rodzynki i dużo suszonych śliwek, miesza się z arcy ważnym składnikiem, jakim jest zmielony mak, bez którego nie obejdzie się żadna kutia bezglutenowa.

Składniki

szklanka kaszy pęczak (ugotowana) lub dla bezglutenowców ryż pełnoziarnisty, najlepiej okrągły (przed gotowaniem namoczony na noc)
szklanka maku
garść daktyli
garść fig
garść rodzynek
kilka moreli
garść orzechów (laskowe, włoskie)
garść migdałów
syrop daktylowy (sklepowy lub domowy = zmiksowane kilka daktyli w 1/2 szklanki wody, do smaku)
jakiekolwiek wegańskie mleczko np. ryżowe lub śmietanka
cytryna (sok z połówki owocu, lub do smaku, można pominąć)
mleko kokosowe lub śmietanka migdałowa (do ozdoby)
zielenina (mięta, melisa, do ozdoby)
suszone plastry pomarańczy

Przygotowanie

Pęczak przepłucz na sicie, wrzuć na wrzątek (2 szklanki wody) i zagotuj. Następnie gotuj na minimalnym ogniu pod przykryciem tak, by ugotować kaszę na sypko. Możesz też pod koniec gotowania zdjąć garnek z ognia i schować “w pierzyny”, by ziarno samo “doszło” w cieple. W osobnym garnuszku przepłucz mak, następnie ugotuj w 1 szklance wody. Po 15-20 minutach odlej wodę, dodaj mleko ryżowe (lub wodę) i zmiksuj mak na gęstą ziarnistą papkę (płyn szybko wsiąka w mak).

Orzechy rozgnieć płaskim tasakiem, suszone owoce posiekaj, połącz z pęczakiem i makiem, dodaj syrop lub zmiksowane z 1/2 szklanki wody daktyle (kilka sztuk) i dosmacz cytryną (kwasek cudownie balansuje słodki smak kutii, w oryginale taką rolę pełni kwaśna śmietana). Pomarańcze pokrój w plastry i susz w piekarniku (temp 100 st.). Są idealne jako ozdoby na choinkę i pięknie komponują się z kutią (nieobowiązkowe).